Mô tả
Măng tây tên khoa học là Asparagus, thuộc dạng cây trồng lâu năm, dạng bụi, được con người sử dụng phần chồi non làm rau xanh. Đây là loại rau ăn có giá trị dinh dưỡng cao, trong thành phần của nó có chứa nhiều loại dinh dưỡng (đạm, chất sơ, chất béo…), vitamin (A, B, C, E, K,...), khoáng chất cần thiết cho cơ thể (sắt, mangan, magie, phốt pho,...) với hàm lượng cao. Sản phẩm măng tây có thể sử dụng để ăn tươi (làm salas, luộc, xào, hấp, ... ), có thể bảo quản để ăn lâu dài (đóng hộp, muối chua,...) hoặc cũng có thể dùng để chiết xuất các hợp chất hóa học quan trọng dùng trong công nghệ dược phẩm.
Chu kỳ sống của cây măng tây kéo dài đến hơn 15 năm, thời gian cho thu hoạch sản phẩm tốt nhất trong vòng 7-8 năm và mỗi năm cây măng tây có thể cho thu hoạch khoảng 3-4 lứa, mỗi lứa kéo dài từ 2-3 tháng. Không chỉ vậy, măng tây thuộc nhóm thân thảo, ưa sáng, sinh trưởng tốt nhất ở nhiệt độ 25-30 độ C, thích hợp trồng trên các chân đất nhẹ, có độ mùn cao.
Thành phần
Các thành phần đã biết là nước 90-95% glucid 1,70-2,50% lipid 0,10-0,15%, protid 1,60-1,90%, cellulose 0,55-0,70%, các vitamin A, B1, B2, C, khoảng 10% chất khoáng với mangan, sắt, photpho, kali, calcium four, brome, iod, một ít tanin, một saponosid mà genin là sarsasapogenin; các chồi non chứa asparagin, coniferin, một ít rutosid (có nhiều hơn ở các phần xanh) các vết anthocyamosid và một chất có lưu huỳnh có thể là dẫn xuất methylsulfonium của methylmercapten (methanethiol) có mùi khó chịu. Trong rễ có sarsasapogenin coniferin, acid chelidonic, mannit, asparagin, muối kali.
Công dụng
Măng thường dùng để ăn, có mùi dễ chịu, dùng rất tốt, cho người suy niệu, thấp khớp, thống phong, viêm phế quản mạn tính, đái đường, đánh trống ngực.
Rễ được dùng cho các trường hợp giảm niệu của bệnh nhãn tim, các bệnh về thận, thuỷ thũng, vàng da.
Ở Trung Quốc, Măng tây được dùng trị phổi nóng sinh ho và sát trùng, được dùng ngoài trị bệnh ngoài da, ghẻ, nấm và ký sinh trùng.
Hướng dẫn sử dụng
Thời gian thu hoạch: thu hoạch lứa đầu sau trồng khoảng 4-5 tháng. Hàng ngày thu măng vào buổi sáng trước 8h sáng (mùa đông) và trước 7 giờ sáng (mùa hè).
Phương pháp thu hoạch: thu hoạch bằng tay, nắm sát gốc cây măng nghiêng 30 độ xoay và giật nhẹ. Có thể dùng kéo cắt chồi măng, sát phần thân ngầm dưới đất nhưng phải chú ý để hạn chế ảnh hưởng đến các chồi khác.
- Lưu ý: Chỉ thu hoạch lứa măng tơ trong vòng 1 tháng (phải thu hết kể cả cây không đạt chất lượng). Những lứa sau chu kỳ thu hoạch kéo dài 2,5-3 tháng, thu măng hàng ngày. Khi thấy đường kính thân măng nhỏ<5mm, cây mẹ già có dấu hiệu vàng úa thì ngưng thu hoạch tiến hành trẻ hóa vườn măng.
* Sơ chế: măng sau khi thu về cần rửa sạch đất cát nhưng không được để ướt đầu măng, xếp ngọn bằng nhau, cắt gốc theo tiêu chuẩn phân loại:
- Loại 1: dài 19 - 23cm, đường kính thân ≥ 8mm
- Loại 2: dài 19 - 23cm, 8mm ≥ đường kính thân ≥ 5 mm.
Sau khi phân loại, bó thành từng bó nhỏ có khối lượng từ 0,5 - 1,0 kg/bó tùy theo nhu cầu khách hàng, bao bọc kín bằng màng bọc thực phẩm rồi xếp gọn vào ngăn mát tủ lạnh hoặc để trong kho lạnh. Nếu có thể đóng thành từng túi nhỏ, hút hết không khí rồi hàn kín có thể bảo quản lâu hơn.
